اختراع، نتیجه‌ی فکر شخص یا اشخاصی است که برای اولین بار محصول یا روش خاصی را ارائه میکند و مشکلی را در یک حرفه یا صنعت حل می‌کنند. در این مقاله چگونگی ثبت اختراع را بررسی می کنیم.
مخترع برای اینکه بتواند از اختراع خود حمایت کند و از سایر مزایای قانونی بهره‌مند شود، باید اختراع خود را به ثبت برساند. مرجع ثبت اختراع در ایران اداره مالکیت صنعتی است و اختراعات از طریق پورتال این سازمان قابل ثبت هستند و نیازی به مراجعه حضوری به این سازمان نیست.
یک اختراع باید شامل یک سری ویژگی خاص باشد تا مورد قبول واقع شود و به ثبت برسد.
مشخصات اختراع قابل ثبت:
۳. کاربرد صنعتی داشته باشد
یعنی در رشته‌ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. کافی است نشان داده شود که اختراع مذکور قابل استفاده یا ساخت در صنعت است .
۲. دارای خلاقیت و ابتکار باشد
یعنی برای کارشناسی که دارای مهارت در آن زمینه است، بدیهی و آشکار نباشد. اختراع باید خلاقیت و ابتکاری داشته باشد که کارشناسان عادی به راحتی قادر به فهم آن نباشند.
۱. جدید باشد
یعنی اختراع نباید تکراری باشد و مشابه آن قبلاً ایجاد نشده باشد. در خصوص چگونگی ثبت اختراع برای جدید بودن، ارزیابی تنها محدود به منطقه جغرافیایی داخل کشور نیست و تمام کشورها مدنظر قرار می‌گیرند؛ بنابراین اگر در جای دیگری از دنیا اختراع شده باشد.
مراحل ثبت اختراع:
برای ثبت اختراع باید به سایت اداره مالکیت صنعتی به آدرس www.iripo.ssaa.ir مراجعه نمایید. این پورتال دو دسته اطلاعات را برای ثبت اختراع ضروری می‌داند:
1- مشخصات فردی مالک و مخترع
2- مشخصات فنی اختراع موردنظر
پس از ثبت اظهارنامه، درخواست شما مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۱. مشخصات فردی مالک و مخترع
باید مشخصات دقیق مالک / مالکان و مخترع / مخترعان ثبت شود.
مدارک مثبت هویت این افراد مانند: کپی شناسنامه، کارت ملی و نیز روزنامه رسمی تأسیس (برای اشخاص حقوقی در صورتی که اقدام به ثبت شرکت شده باشد ) باید در سایت بارگذاری شود؛ بنابراین نسخه‌ی اسکن شده‌ی این مدارک برای ثبت اختراع لازم است.
پورتال از مخترع می‌خواهد که فردی را به‌عنوان «دریافت‌کننده‌ی ابلاغ‌ها» مشخص نماید. که بسیار مهم است چون تمامی اطلاعیه‌ها و موارد مهم بعدی، مانند اخطار رفع نقص و … به نشانی ثبت‌شده برای این فرد ارسال میشود و با توجه به اینکه برای انجام برخی موارد مانند تکمیل اظهارنامه و یا رفع نقص مهلت‌های کوتاهی وجود دارد، باید در این بخش اطلاعات را با دقت کامل وارد کنید.
۲. مشخصات فنی اختراع
باید اطلاعات فنی اختراع را وارد نمایید. نخست باید برای اختراع خود نامی انتخاب کنید. سعی کنید از نام‌های خلاقانه استفاده کنید. سپس به‌طور خلاصه اختراع خود را توصیف کنید؛ در واقع باید ویژگی‌های فنی و تخصصی اختراع خود را توضیح دهید؛بگویید اختراع شما چه مشکلی را حل میکند.
پس از تکمیل این دو بخش‌ها نوبت به ارسال ضمایم می‌رسد که مهم‌ترین بخش آن توصیف اختراع است.
این بخش به‌تنهایی می‌تواند قابل ثبت بودن یا نبودن اختراع شما را مشخص کند و حق‌وحقوق شما بر روی اختراع را روشن میکند؛ پس در ارسال آن عجله نکنید و همه‌ی موارد لازم مانند تصاویر و نقشه‌ها را با دقت کامل آماده کنید.
بعد از توصیف اختراع نوبت به ثبت ادعا/ادعاهای اختراع می‌رسد. ادعاها قلب یک اختراع محسوب می‌شوند چون با تعیین قلمرو اختراع خود، میزان حمایت حقوقی از اختراع خود را مشخص می‌کنید. در ادعای اختراع، متقاضی محدوده‌ی حق انحصاری اختراع خود را با بیان ادعاها تعیین میکند.
۳. بررسی اظهارنامه
بعد از ثبت اظهارنامه، تقاضای ثبت اختراع شما بررسی میشود. پیش از هر چیزی تقاضای شما و مدارکی که ارسال کرده‌اید بررسی می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که همه‌ی آنها مطابق قوانین و ضوابط مربوطه تکمیل شده‌اند. اگر در هر یک از قسمت‌های اظهارنامه نقص یا ایرادی مشاهده شود، کارشناس مربوطه برای شما اخطار رفع نقص صادر می کند شما۳۰ روز وقت دارید که تقاضانامه خود را اصلاح کنید. در غیر این صورت اظهارنامه شما باطل میشود.
بعد از تایید شرایط ماهوی اختراع، شما باید ظرف ۳۰ روز از تاریخ اعلامیه نسبت به پرداخت هزینه کنید. پس از انجام این مراحل، شما «گواهینامه حق اختراع» دریافت می کنید که سند مالکیت شما بر اختراع است.
در خصوص چگونگی ثبت اختراع شما باید در توصیف اختراع خود به موارد زیر دقت کنید:
