داشتن ایده ، دومین گام شروع کسب و کار

مرحله اول :  آماده سازي ذهن

اگر چه بعضی افراد تصور مي کنند که ايده هاي جديد ، ناگهاني به وجود مي آيند، اما واقعيت چیز دیگریست و آن اين است که حتي اگر اين طور باشد نيز، تا هنگامي که ذهني آمادگي خلق ايده را نداشته باشد، هيچ “ناگهانی” اتفاق نخواهد افتاد!براي خلاق بودن بايد یادگیری و مطالعه داشت. يادگيري فرايندي نيست که نقطه پایان داشته باشد. رويارويي با هر شرایط و موقعيتي مي تواند فرصت جديدي را براي يادگيري باشد. يک مجموعه ي خوب و گوناگون از دانسته هاي علوم مختلف، مي تواند زمينه ي مناسبي براي بروز ايده باشد. چرا که گاهي برخي از ايده ها از بهم پيوستن مفاهيم علوم گوناگون متولد مي شوند.اما بررسی و مطالعه در شاخه هاي مختلف علوم، بعضا موجب آشفتگی ذهني مي شود. تا به حال تجربه کرده ايد مطلبي را به خاطر بياوريد که نمي دانيد کی و کجا آن را خوانده ايد؟ يا بعضا با خواندن چندين کتاب در موضوعات متفاوت احساس کنيد که مطالب و عناوین با هم مخلوط شده اند؟ اين همان آشفتگی ذهني است که معمولا به علت زياد بودن حجم مطالب و گوناگون بودن آنها به وجود مي آيد. اینچنين اطلاعاتي کمک اندکی به شکل گیری و بروز خلاقيت مي کنند. براي جلوگيري از اين مشکل و مشکلاتی مشابه ، بهتر است مطالب خوانده شده را دسته بندي و بایگانی کنيم.

جدای از اين ، نکات زير نيز مي تواند در آماده سازي ذهن براي بروز خلاقيت و ایده موثر باشد:

الف- زماني را براي گفت و گو و تبادل نظر با ديگران قرار دهيم.

ب- مرحله ي آماده سازي ذهن، بهترین زمان براي تبادل نظر با ديگران است. گاهي در بحث هاي خودمانی و دوستانه نکاتي عنوان مي شود که افراد را به فکر کردن وا مي دارد. همين مطالب ساده در خيلي از مواقع منجر به شکل گيري زمينه ي خلق ايده مي شود.

ج- سفر کنيم.

سفر کردن به شهر ها و بخصوص کشورهاي مختلف و آشنايي با فرهنگ آن ها نيز مي تواند به آماده شدن ذهني ما کمک کند. گاهي عادات و رسوم یا همان فرهنگ عامه حاکم بر جامعه باعث ايجاد قالب هاي ذهني شده که مانعي جدي در بروز خلاقيت است. مشاهده ي فرهنگ ساير جوامع  و مقايسه ي آن با فرهنگ جامعه خود، مي تواند باعث شناخت بهتر فرهنگ ها شده و محدوديت هاي فکري را از بين ببرد.

د- در جلسات تخصصي و مرتبط با رشته و فعالیتمان شرکت کنيم.

درست است که در اين گام بايد دامنه ي مطالعات مان را در حوزه هاي مختلف علوم افزایش دهيم، اما باید حواسمان باشد که از رشته ي تخصصي خود غافل نمانيم.شرکت در جمع ها و جلسات و همایش های تخصصي مرتبط بارشته ي خودمان، علی الخصوص جلسات طوفان فکري مي تواند تاثير خوبي در آمادگي ذهني ما داشته باشد.

برای فهمیدن کامل مرحله اول یعنی آمادگی ذهن یک مثال قدیمی می آوریم : داستان ارشميدس و تاج پادشاه را به خاطر داريد؟ تا به حال فکر کرده ايد که چرا پادشاه براي اندازه گيري ميزان طلاي تاج خود، سراغ يک زرگر يا يک فرد عادي از عوام نرفت و از ارشميدس خواست تا يک راه حل خلاقانه پيدا کند؟ قطعا دليل تصميم پادشاه اين بود که ارشميدس در آن زمان از همه داناتر بوده و اطلاعات گسترده اي از علوم مختلف داشت.

در ادامه با مقاله داشتن ایده ، دومین گام شروع کسب و کار با ما همراه باشید.

مرحله سوم :  تغيير و دگرگوني

مرحله سوم در مقاله ” داشتن ایده ، دومین گام شروع کسب و کار ” تغییر و دگرگونی در اطلاعات است .در اين مرحله مجموعه ي یافته ها و اطلاعات جمع آوري شده از فعالیت های ديگران را بررسي و مورد مطالعه قرار داده  و به هم متصل مي کنيم. اختلافات و مشابهت هایی که در مطالب ديگران است به ما کمک مي کند تا داستان هاي مختلف را با سناريوي خود بيان کنيم و مدل جديدي ارائه دهيم که مطالب جمع آوري شده را نيز پوشش دهد. اين کار شايد شبيه تهيه ي يک “جدول مندليف” باشد. قطعاً مندليف، تمام عناصر موجود در جدولش را خود، کشف نکرده بود بلکه آنها را با آرايشي جديد و بر مبناي شباهت ها کنار يکديگر قرار داده بود. در واقع ما نيز عناصر دانشي که جمع آوري کرده ايم را با روش خودمان و بر مبناي تشابهات و اختلافات آنها، نظم داده و در خانه هاي مختلف مي نشانيم.اطلاعاتي که از طريق شباهت هایشان يکديگر را تقويت مي کنند و يا اطلاعاتي که با يکديگر تفاوت دارند، به راحتي ما را به تفکر و تعمق در رابطه با موضوع وادار میکنند .ارشميدس نيز در اين مرحله بايد مطالب جمع آوري شده ي خود را بررسي و به اصطلاح بالا و پايين مي کرده تا متوجه شود که کداميک به درد حل مساله ي تاج پادشاه مي خورد.در اين مرحله مجموعه اي از اطلاعات در اختيار فرد است که مبناي حل مسائل خواهد بود. مشخص کردن مشابهت ها  و اختلافات موجود در اطلاعات جمع آوري شده، دو نوع تفکر را به وجود مي آورند که واگرا و هم گرا نام دارند.

معمولا براي حل مسائل يکي از دو نوع تفکر واگرا يا هم گرا مورد استفاده قرار مي گيرد. اما براي اينکه مساله اي به صورت خلاقانه حل شود بايد اولاً هر دو نوع تفکر را با هم داشت و ثانياً بتوان يک نوع تفکر را به نوع ديگر تبديل کرد.

1. تفکر واگرا توانايي ديدن تفاوت هاي ميان داده هاي مختلف است. يعني با اين شيوه ي تفکر، فرد افکارش را جستجو کرده و بدون اينکه بر روي مساله ي اصلي تمرکز خاصي داشته باشد به دنبال يافتن مسيرها و امکانات مختلفي است که در اختيار دارد. معمولاً متفکران واگرا در حل مسائل از تکنيک طوفان فکري استفاده مي کنند.
2. اما تفکر هم گرا توانايي ديدن شباهات ها و ارتباط بين داده هاي مختلف است. بدين معني که با تفکر هم گرا، بهترين و موثرترين مسيرها و امکاناتي که منجر به حل مساله مي شوند انتخاب مي گردد. در اين نوع تفکر، تمرکز فرد بر روي مساله و مسيرهاي رسيدن به حل آن است.

استفاده از هر دو نوع تفکر به اين شکل است که فرد خلاق، در ابتدا با داشتن تفکر واگرا به دنبال ايده ها و نظرات مختلفي است که بيشتر از طريق تکنيک هايي مانند طوفان فکري به دست مي آيد. سپس با تغيير در نوع تفکر از واگرا به هم گرا، بر روي موضوع متمرکز شده و به حل خلاقانه ي آن مي پردازد.

برای مثال يک کوه يخ را در وسط آب تجسم کنيد. بخش کوچکي از کوه يخ که از آب بيرون است قابل ديدن خواهد بود اما بخش اعظم کوه يخ، داخل آب بوده و قابل مشاهده نيست. ذهن انسان نيز همين حالت را دارد. بخشي از ذهن، که ما به آن دسترسي داريم همان ذهن آگاه بوده و مانند قسمت قابل ديدن کوه يخ است، اما ذهن نا خود آگاه ما همانند قسمت زير آب کوه يخ، غير قابل دیدن است. ما نمي توانيم دقيقاً بدانيم که در ذهن نا خود آگاه مان چه مي گذرد اما در اين که بسياري از حرکات و تصميم هاي ما ناشي از اطلاعات اين بخش است شکي نيست.فعاليت هاي ذهن نا خود آگاه نقش اصلي را در دوره ي خوابيدن روي مساله، بر عهده دارد. اگر فرد پس از گذراندن مراحل قبل به نتيجه اي نرسد و نتواند ايده اي خلق کند، تامل مي کند، مساله را رها کرده و دست از کار مي کشد. اين توقف در کار ممکن است ساعت ها، هفته ها، ماه ها و حتي سال ها طول بکشد. اما بر عکس آنچه که ظاهرا ديده مي شود، در اين دوران در واقع کار متوقف نمي شود بلکه موضوع به ضمير نا خود آگاه سپرده شده و هر لحظه ممکن است راه حل مورد نظر ظهور کند. اين دوران همانند زماني است که جوجه درون تخم و زير بال و پر مرغ مادر در حال رشد و پرورش است.

لازم است پس از جمع آوري اطلاعات، مساله به عمد کنار گذاشته شده، ذهن آگاه را در آرامش قرار داده و به ذهن نا خود آگاه فرصت عمل داد. در اين مرحله بايد، در اصطلاح، بر روي موضوع بخوابيد و سعي کنيد آن را فراموش کنيد. هنگامي که ذهن آگاه از موضوع دور شود احتمال خلق ايده هاي جديد بيشتر خواهد شد.به زبان ساده در اين مرحله مي توانيد به هر چيزي فکر کنيد به جز مسئله و پيدا کردن راه حل آن!بخش مهمي از خلق ايده خيال بافي و رويا پردازي است. در دوره ي کمون ذهن کاملا از تعصبات و الگوهاي تحميل شده خالي است و بهترين فرصت براي اين کار خواهد بود. خيال پردازي کردن در حکم روشن کردن ذهن نا خود آگاه و خاموش کردن ذهن آگاه است.

مرحله پنجم : جرقه خلق ایده

اين مرحله پيشرفت خود به خودي و روشن شدن مساله است که ممکن است تا رسيدن به آن، از 5 دقيقه تا 5 سال طول بکشد! با سپردن موضوع مورد نظر به ذهن نا خود آگاه، زماني براي تجزيه و تحليل و فعاليت اين بخش فراهم مي شود. در اين دوران بايد گوش به زنگ باشيد چرا که ممکن است در يک لحظه و به طور ناگهاني متوجه راه حل شده يا جرقه ي خلق ايده در ذهن تان زده شود. در اين مرحله به يکباره شبيه لامپي که بالاي سر يک دانشمند روشن مي شود، همه چيز روشن شده و از ميان خطوط و طرح هاي مبهمي که جلوي چشم است، شکل و نقش اصلي برجسته و کاملا واضح مي گردد.نتايج مطالعه اي بر روي 200 دانشمند نشان مي دهد که به گفته ي 80% آنان، حداقل يکبار براي آنان اتفاق افتاده است که زماني که از مسئله بسيار دور بوده اند، يکباره راه حل آن به ذهنشان رسيده است.

مرحله ششم : تائيد و اثبات ایده مورد نظر

برخي از مواقع ممکن است يک ايده ي جديد تنها در مرحله ي آزمايشگاهي و بر روي کاغذ نتيجه ي قابل قبولي داشته باشد، اما هنگامي که در شرايط واقعي اجرا مي شود بي معني و نا کارآمد باشد. اين مرحله مشخص مي کند که آيا ايده ي جديد عملي است يا خير. و يا آيا مي توان آن را با قيمت معقولي که براي کارآفرين سودآور است توليد کرد؟ گاهي در اين مرحله اتفاق مي افتد که يک ايده ي جديد، بعد از آزمايش هاي منطقي و قضاوت هاي ديگران کاملا تغيير کرده تا به نتايج بهتري منجر شود.