داشتن ایده ، دومین گام شروع کسب و کار

مرحله اول :  آماده سازی ذهن

اگر چه بعضی افراد تصور می کنند که ایده های جدید ، ناگهانی به وجود می آیند، اما واقعیت چیز دیگریست و آن این است که حتی اگر این طور باشد نیز، تا هنگامی که ذهنی آمادگی خلق ایده را نداشته باشد، هیچ “ناگهانی” اتفاق نخواهد افتاد!برای خلاق بودن باید یادگیری و مطالعه داشت. یادگیری فرایندی نیست که نقطه پایان داشته باشد. رویارویی با هر شرایط و موقعیتی می تواند فرصت جدیدی را برای یادگیری باشد. یک مجموعه ی خوب و گوناگون از دانسته های علوم مختلف، می تواند زمینه ی مناسبی برای بروز ایده باشد. چرا که گاهی برخی از ایده ها از بهم پیوستن مفاهیم علوم گوناگون متولد می شوند.اما بررسی و مطالعه در شاخه های مختلف علوم، بعضا موجب آشفتگی ذهنی می شود. تا به حال تجربه کرده اید مطلبی را به خاطر بیاورید که نمی دانید کی و کجا آن را خوانده اید؟ یا بعضا با خواندن چندین کتاب در موضوعات متفاوت احساس کنید که مطالب و عناوین با هم مخلوط شده اند؟ این همان آشفتگی ذهنی است که معمولا به علت زیاد بودن حجم مطالب و گوناگون بودن آنها به وجود می آید. اینچنین اطلاعاتی کمک اندکی به شکل گیری و بروز خلاقیت می کنند. برای جلوگیری از این مشکل و مشکلاتی مشابه ، بهتر است مطالب خوانده شده را دسته بندی و بایگانی کنیم.

جدای از این ، نکات زیر نیز می تواند در آماده سازی ذهن برای بروز خلاقیت و ایده موثر باشد:

الف- زمانی را برای گفت و گو و تبادل نظر با دیگران قرار دهیم.

ب- مرحله ی آماده سازی ذهن، بهترین زمان برای تبادل نظر با دیگران است. گاهی در بحث های خودمانی و دوستانه نکاتی عنوان می شود که افراد را به فکر کردن وا می دارد. همین مطالب ساده در خیلی از مواقع منجر به شکل گیری زمینه ی خلق ایده می شود.

ج- سفر کنیم.

سفر کردن به شهر ها و بخصوص کشورهای مختلف و آشنایی با فرهنگ آن ها نیز می تواند به آماده شدن ذهنی ما کمک کند. گاهی عادات و رسوم یا همان فرهنگ عامه حاکم بر جامعه باعث ایجاد قالب های ذهنی شده که مانعی جدی در بروز خلاقیت است. مشاهده ی فرهنگ سایر جوامع  و مقایسه ی آن با فرهنگ جامعه خود، می تواند باعث شناخت بهتر فرهنگ ها شده و محدودیت های فکری را از بین ببرد.

د- در جلسات تخصصی و مرتبط با رشته و فعالیتمان شرکت کنیم.

درست است که در این گام باید دامنه ی مطالعات مان را در حوزه های مختلف علوم افزایش دهیم، اما باید حواسمان باشد که از رشته ی تخصصی خود غافل نمانیم.شرکت در جمع ها و جلسات و همایش های تخصصی مرتبط بارشته ی خودمان، علی الخصوص جلسات طوفان فکری می تواند تاثیر خوبی در آمادگی ذهنی ما داشته باشد.

برای فهمیدن کامل مرحله اول یعنی آمادگی ذهن یک مثال قدیمی می آوریم : داستان ارشمیدس و تاج پادشاه را به خاطر دارید؟ تا به حال فکر کرده اید که چرا پادشاه برای اندازه گیری میزان طلای تاج خود، سراغ یک زرگر یا یک فرد عادی از عوام نرفت و از ارشمیدس خواست تا یک راه حل خلاقانه پیدا کند؟ قطعا دلیل تصمیم پادشاه این بود که ارشمیدس در آن زمان از همه داناتر بوده و اطلاعات گسترده ای از علوم مختلف داشت.

در ادامه با مقاله داشتن ایده ، دومین گام شروع کسب و کار با ما همراه باشید.

مرحله سوم :  تغییر و دگرگونی

مرحله سوم در مقاله ” داشتن ایده ، دومین گام شروع کسب و کار ” تغییر و دگرگونی در اطلاعات است .در این مرحله مجموعه ی یافته ها و اطلاعات جمع آوری شده از فعالیت های دیگران را بررسی و مورد مطالعه قرار داده  و به هم متصل می کنیم. اختلافات و مشابهت هایی که در مطالب دیگران است به ما کمک می کند تا داستان های مختلف را با سناریوی خود بیان کنیم و مدل جدیدی ارائه دهیم که مطالب جمع آوری شده را نیز پوشش دهد. این کار شاید شبیه تهیه ی یک “جدول مندلیف” باشد. قطعاً مندلیف، تمام عناصر موجود در جدولش را خود، کشف نکرده بود بلکه آنها را با آرایشی جدید و بر مبنای شباهت ها کنار یکدیگر قرار داده بود. در واقع ما نیز عناصر دانشی که جمع آوری کرده ایم را با روش خودمان و بر مبنای تشابهات و اختلافات آنها، نظم داده و در خانه های مختلف می نشانیم.اطلاعاتی که از طریق شباهت هایشان یکدیگر را تقویت می کنند و یا اطلاعاتی که با یکدیگر تفاوت دارند، به راحتی ما را به تفکر و تعمق در رابطه با موضوع وادار میکنند .ارشمیدس نیز در این مرحله باید مطالب جمع آوری شده ی خود را بررسی و به اصطلاح بالا و پایین می کرده تا متوجه شود که کدامیک به درد حل مساله ی تاج پادشاه می خورد.در این مرحله مجموعه ای از اطلاعات در اختیار فرد است که مبنای حل مسائل خواهد بود. مشخص کردن مشابهت ها  و اختلافات موجود در اطلاعات جمع آوری شده، دو نوع تفکر را به وجود می آورند که واگرا و هم گرا نام دارند.

معمولا برای حل مسائل یکی از دو نوع تفکر واگرا یا هم گرا مورد استفاده قرار می گیرد. اما برای اینکه مساله ای به صورت خلاقانه حل شود باید اولاً هر دو نوع تفکر را با هم داشت و ثانیاً بتوان یک نوع تفکر را به نوع دیگر تبدیل کرد.

1. تفکر واگرا توانایی دیدن تفاوت های میان داده های مختلف است. یعنی با این شیوه ی تفکر، فرد افکارش را جستجو کرده و بدون اینکه بر روی مساله ی اصلی تمرکز خاصی داشته باشد به دنبال یافتن مسیرها و امکانات مختلفی است که در اختیار دارد. معمولاً متفکران واگرا در حل مسائل از تکنیک طوفان فکری استفاده می کنند.
2. اما تفکر هم گرا توانایی دیدن شباهات ها و ارتباط بین داده های مختلف است. بدین معنی که با تفکر هم گرا، بهترین و موثرترین مسیرها و امکاناتی که منجر به حل مساله می شوند انتخاب می گردد. در این نوع تفکر، تمرکز فرد بر روی مساله و مسیرهای رسیدن به حل آن است.

استفاده از هر دو نوع تفکر به این شکل است که فرد خلاق، در ابتدا با داشتن تفکر واگرا به دنبال ایده ها و نظرات مختلفی است که بیشتر از طریق تکنیک هایی مانند طوفان فکری به دست می آید. سپس با تغییر در نوع تفکر از واگرا به هم گرا، بر روی موضوع متمرکز شده و به حل خلاقانه ی آن می پردازد.

برای مثال یک کوه یخ را در وسط آب تجسم کنید. بخش کوچکی از کوه یخ که از آب بیرون است قابل دیدن خواهد بود اما بخش اعظم کوه یخ، داخل آب بوده و قابل مشاهده نیست. ذهن انسان نیز همین حالت را دارد. بخشی از ذهن، که ما به آن دسترسی داریم همان ذهن آگاه بوده و مانند قسمت قابل دیدن کوه یخ است، اما ذهن نا خود آگاه ما همانند قسمت زیر آب کوه یخ، غیر قابل دیدن است. ما نمی توانیم دقیقاً بدانیم که در ذهن نا خود آگاه مان چه می گذرد اما در این که بسیاری از حرکات و تصمیم های ما ناشی از اطلاعات این بخش است شکی نیست.فعالیت های ذهن نا خود آگاه نقش اصلی را در دوره ی خوابیدن روی مساله، بر عهده دارد. اگر فرد پس از گذراندن مراحل قبل به نتیجه ای نرسد و نتواند ایده ای خلق کند، تامل می کند، مساله را رها کرده و دست از کار می کشد. این توقف در کار ممکن است ساعت ها، هفته ها، ماه ها و حتی سال ها طول بکشد. اما بر عکس آنچه که ظاهرا دیده می شود، در این دوران در واقع کار متوقف نمی شود بلکه موضوع به ضمیر نا خود آگاه سپرده شده و هر لحظه ممکن است راه حل مورد نظر ظهور کند. این دوران همانند زمانی است که جوجه درون تخم و زیر بال و پر مرغ مادر در حال رشد و پرورش است.

لازم است پس از جمع آوری اطلاعات، مساله به عمد کنار گذاشته شده، ذهن آگاه را در آرامش قرار داده و به ذهن نا خود آگاه فرصت عمل داد. در این مرحله باید، در اصطلاح، بر روی موضوع بخوابید و سعی کنید آن را فراموش کنید. هنگامی که ذهن آگاه از موضوع دور شود احتمال خلق ایده های جدید بیشتر خواهد شد.به زبان ساده در این مرحله می توانید به هر چیزی فکر کنید به جز مسئله و پیدا کردن راه حل آن!بخش مهمی از خلق ایده خیال بافی و رویا پردازی است. در دوره ی کمون ذهن کاملا از تعصبات و الگوهای تحمیل شده خالی است و بهترین فرصت برای این کار خواهد بود. خیال پردازی کردن در حکم روشن کردن ذهن نا خود آگاه و خاموش کردن ذهن آگاه است.

مرحله پنجم : جرقه خلق ایده

این مرحله پیشرفت خود به خودی و روشن شدن مساله است که ممکن است تا رسیدن به آن، از ۵ دقیقه تا ۵ سال طول بکشد! با سپردن موضوع مورد نظر به ذهن نا خود آگاه، زمانی برای تجزیه و تحلیل و فعالیت این بخش فراهم می شود. در این دوران باید گوش به زنگ باشید چرا که ممکن است در یک لحظه و به طور ناگهانی متوجه راه حل شده یا جرقه ی خلق ایده در ذهن تان زده شود. در این مرحله به یکباره شبیه لامپی که بالای سر یک دانشمند روشن می شود، همه چیز روشن شده و از میان خطوط و طرح های مبهمی که جلوی چشم است، شکل و نقش اصلی برجسته و کاملا واضح می گردد.نتایج مطالعه ای بر روی ۲۰۰ دانشمند نشان می دهد که به گفته ی ۸۰% آنان، حداقل یکبار برای آنان اتفاق افتاده است که زمانی که از مسئله بسیار دور بوده اند، یکباره راه حل آن به ذهنشان رسیده است.

مرحله ششم : تائید و اثبات ایده مورد نظر

برخی از مواقع ممکن است یک ایده ی جدید تنها در مرحله ی آزمایشگاهی و بر روی کاغذ نتیجه ی قابل قبولی داشته باشد، اما هنگامی که در شرایط واقعی اجرا می شود بی معنی و نا کارآمد باشد. این مرحله مشخص می کند که آیا ایده ی جدید عملی است یا خیر. و یا آیا می توان آن را با قیمت معقولی که برای کارآفرین سودآور است تولید کرد؟ گاهی در این مرحله اتفاق می افتد که یک ایده ی جدید، بعد از آزمایش های منطقی و قضاوت های دیگران کاملا تغییر کرده تا به نتایج بهتری منجر شود.