مسئولیت سهامداران در ورشکستگی شرکت

 کسب درآمد یک روی سکه فعالیت مالی شرکت می باشد و ممکن است به خاطر به وجود آمدن شرایط مختلف ، تراز مالی شرکت منفی شود و یا حتی شرکت  ورشکسته شود. حال سوالی که مطرح می شود این است که در صورت ورشکستگی شرکت مسئولیت سهامداران به چه شکلی خواهد بود که در ادامه به تشریح آن در چند مورد خواهیم پرداخت.

 ۱.در صورتی که هر شرکتی به هر دلیلی ورشکسته شود ، ابتدا باید بررسی شود که آیا ورشکستگی شرکت به تقصیر بوده است یا اینکه خیر . چون در صورتی که شرکت با تقصیر یکی از اعضا هیئت مدیره یا هر شخص ثالثی ورشکسته شود، شخص مقصر ملزم به پرداخت دیون شرکت میباشد.

 ۲.در صورتی که ورشکستگی شرکت به تقصیر نباشد، برای پرداخت دیون شرکت ابتدا به اموال شرکت رجوع می شود. ممکن است شرکت ورشکسته دارای اموالی باشد که از محل آن ها دیون به وجود آمده پرداخت گردد و اگر بعد از پرداخت بدهی مالی اضافه آمد به تناسب بین سهامداران تقسیم می گردد.

 ۳.آخرین مورد در مبحث مسئولیت سهامداران در ورشکستگی شرکت که مرتبط ترین نیز میباشد اینکه اگر شرکتی ورشکسته شود و  ورشکستگی آن به تقصیر نباشد  و اموال شرکت کفاف پرداخت بدهی های آن را نکند ، مسئولیت سهامداران بسته به نوع شرکتی که ثبت شده متفاوت می باشد که به ترتیب بررسی خواهیم کرد :

الف:  در شرکت با مسئولیت محدود، شرکاء فقط تا میزان سرمایه ای که در شرکت دارند مسئول دیون شرکت خواهند بود. به عنوان مثال اگر سرمایه ثبت شده شرکت، صد میلیون و یکی از شرکاء دارای 10 درصد سهم الشرکه یعنی 10 میلیون باشد در مورد بدهی های شرکت، فقط تا میزان ده میلیون ، مسئول خواهد بود.

ب : در شرکتهای سهامی خاص و عام مسئولیت صاحبان سهام، فقط تا میزان مبلغ اسمی سهام آنها است. به عنوان مثال اگر سرمایه ثبت شده شرکت، صد میلیون منقسم به یک میلیون سهام 100 تومانی باشد و یکی از سهام داران دارای 10 درصد سهم معادل یکصد هزار سهم صد تومانی یعنی 10 میلیون تومان باشد در مورد بدهی های شرکت، فقط تا میزان ده میلیون ، پاسخگو خواهد بود.

ج: در شرکت های تضامنی (مانند صرافی ها) پس از آنکه دارائی شرکت، برای پرداخت بدهی های شرکت کفایت نکرد ، هر یک از شرکاء شرکت، مسئول پرداخت تمام بدهی شرکت تضامنی در برابر اشخاص ثالث می باشد بدون توجه به اینکه در شرکت تضامنی چقدر شراکت و سرمایه دارد. و آن شخصی که تمام بدهی ها را پرداخت کرده میتواند به نسبت سهم الشرکه شریکان دیگر رجوع کند.

د : در شرکت مختلط غیر سهامی، دو گروه شریک داریم. گروهی شریک با مسئولیت محدود هستند و فقط تا میزان سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند در برابر بدهی شرکت به اشخاص ثالث، پاسخگو هستند و گروهی که شریک ضامن، نامیده می شوند مسئول کلیه بدهی های شرکت مختلط غیر سهامی در برابر اشخاص ثالث می باشند.

س:  در شرکت مختلط سهامی، گروهی از شرکاء که سرمایه آنها به صورت سهام است مسئولیتشان در برابر بدهی های شرکت به اشخاص ثالث تا میزان سهامشان است و گروهی از شرکاء که شریک ضامن نامیده می شوند پس از آنکه دارائی شرکت، برای پرداخت بدهی های شرکت کفایت نکرد مسئول تمام بدهی های شرکت در برابر اشخاص ثالث هستند.

ط : در شرکت های نسبی، مسئولیت شرکای شرکت برای پرداخت بدهی های شرکت در برابر اشخاص ثالث، به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند و اگر دارائی های شرکت برای پرداخت تمام بدهی های شرکت کافی نبود هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای که در شرکت دارد مسئول پرداخت بدهی شرکت می باشد.

ع :در شرکت های تعاونی نیز به مانند شرکت سهامی خاص ،  مسئولیت هر یک از سهام داران به میزان ارزش اسمی سهامی است که در شرکت تعاونی دارد

 نکته مهم پایانی در مسئولیت سهامداران در ورشکستگی شرکت اینکه ، در صورتی که سازمان های دولتی به خصوص اداره دارایی طلبکار شرکت باشند ، این ارگانها ابتدا حساب های شرکت و سپس حسابهای اعضای هیئت مدیره را مسدود میکند و آنها را طرف مستقیم دعوای خود قرار خواهند داد . اما تنها ارفاق به کسانی تعلق میگیرد که عضو ساده هیئت مدیره بوده و همچنین حق امضا هم نداشته باشد .که البته با کش و قوس های فراوان قابلیت رفع تکلیف را دارند ولی از آنجا که عضو هیئت مدیره این شرکت ورشکسته می باشند ، در صورتی که بخواهد شرکت دیگری ثبت نمونده یا اینکه عضو هر شرکتی شوند ، به علت که در این شرکت ورشکسته و مقروض به اداره دارایی ، سمت عضو هیئت مدیره را دارند ، توانایی ثبت و عضویت در هیچ شرکت دیگری را نخواهند داشت.